Gdzie można dzisiaj znaleźć plastik? Wszędzie. Jest nie tylko w naszym otoczeniu, wodzie, powietrzu czy jedzeniu, ale też… w ludzkim organizmie. Wystarczy tylko dobrze poszukać. To jedno z największych wyzwań współczesnego świata. Unia Europejska postara się stawić czoła temu wyzwaniu: z naszego rynku powinna zniknąć część przedmiotów wykonana z tworzyw sztucznych.

Przeczytaj też: Od stycznia 2021 roku Warszawa zmienia system opłat za parkowanie

Nowy rok przynosi zakaz wprowadzania do sprzedaży szeregu plastikowych produktów jednorazowego użytku: od patyczków higienicznych i tych do balonów, przez sztućce, słomki, talerze, mieszadełka, po styropianowe kubeczki i pojemniki do żywności. Pisaliśmy już o tych zmianach w green-news.pl, ale warto o nich przypominać. Uwagę zwraca na to m.in. WWF.

Firmy, które używają plastikowych jednorazówek, mają czas do lipca, by pozbyć się zapasów. To jednak nie koniec zmian. Tzw. dyrektywa plastikowa zakłada również, że do połowy dekady wszystkie plastikowe butelki muszą być wykonane w minimum 25 proc. z materiału z recyklingu. Wskaźnik ten w 2030 roku wzrośnie do 30 proc.

Zmianie ulegnie też odsetek jednorazowych opakowań na napoje, które muszą być poddawane zbiórce i recyklingowi. W 2025 roku wskaźnik ten wyniesie 77 proc., a przed końcem bieżącej dekady powinien wzrosnąć do 90 proc. Łatwo się domyślić, że do wprowadzania zmian tego typu trudno zmobilizować urzędników, firmy oraz obywateli/klientów samymi prośbami. Dlatego pojawiła się „zachęta” w postaci podatku: od każdego kilograma tworzywa, który nie zostanie przetworzony, państwo będzie musiało zapłacić 80 eurocentów podatku. Państwo, czyli my. Pieniądze te zasilą fundusz wspierający odbudowę po kryzysie związanym z pandemią koronawirusa. Polscy producenci plastiku już ten pomysł, rzecz jasna, oprotestowali.

Przeczytaj też: Paryż chce oddychać czystym powietrzem

Co to oznacza dla Polski? Nasz kraj będzie musiał wziąć przykład z innych członków UE i wprowadzić powszechny system kaucyjny dla plastikowych butelek. Mogłoby się wydawać, że skoro innym się udało, to i u nas wprowadzenie tego mechanizmu nie będzie wielkim wyzwaniem. W praktyce jednak projekt napotkał na ogromne przeszkody. Pod względem odzysku surowców wtórnych jesteśmy w Polsce mocno zacofani. Wystarczy przypomnieć, że pod koniec 2020 roku Carrefour ogłosił, że testuje odbiór szklanych butelek zwrotnych bez paragonów. Jeśli w przypadku szkła projekt jest takim wyzwaniem, że trzeba go testować, to co powiedzieć o plastiku?

Sama UE też świata nie uratuje – nawet, jeśli wymusi zmiany na wszystkich swoich członkach. WWF podaje, że każdego roku do oceanów trafia co najmniej 8 milionów ton plastiku. To pokazuje, że potrzebne jest globalne porozumienie w sprawie walki z zalewem śmieci. Skoro kolejne państwa ogłaszają plany osiągnięcia neutralności klimatycznej, to powinny też zobowiązać się do skutecznej walki z plagą plastikowych odpadów.

Przeczytaj też: Coraz więcej zielonych trendów na rynku żywności

Naciskane muszą być również firmy, zwłaszcza te największe. Serwowane przez nie informacje o współpracy ze startupami, które opracowują biodegradowalne butelki, o „ekoproduktach”, testach opakowań zwrotnych w pojedynczych sklepach czy odchudzeniu nakrętek, to często zwykłe mydlenie oczu i odwracanie uwagi od sedna problemu. Koncerny chętnie chwalą się małymi osiągnięciami, ale nie mają odwagi, by przedstawić pełne dane o produkcji i przyznać się do zaśmiecania planety na gigantyczną skalę. Zdjęcia żółwi zniekształconych przez plastik z logo znanej firmy, które potem obiegają świat, nie są „nieszczęśliwym wypadkiem”, ale codziennością. I trzeba za nią wziąć odpowiedzialność.